آنتونی بارنت ⁽¹⁾ می نویسد: عادت به استحمام كه در عصر جدید در مغرب زمین متداول شده است، شاید در پیشگیری از بیماری ها همان اندازه ای موثر بوده است كه مراقبت از منابع آب اثر داشته است. در سال 1842 وقتی كه از یك كارگز معدن در “ لانكاشایر‌” می پرسند، كارگران زغال كش هر چند وقت یك بار بدن خود را می شویند؟ او جواب می دهد: آنها هیچوقت بدن خود را نمی شویند !؟! من هم هیچوقت بدن خود را نمی شویم، پیراهن من، چرك بدنم را پاك می كند …!؟

پیامبر اكرم (ص ) :

دو ركعت نماز با مسواك بهتر از هفتاد ركعت بدون آنست .  

نكته ای كه در مورد نماز قابل توضیح است ، توجه دادن به این حقیقت متعالی است كه روح حقیقی نماز و فلسفه شكوهمند آن چیزی جز عبودیت محض در مقابل آفرینشگر یگانه هستی و ابراز خشوع بنده ناتوان در پیشگاه قادر متعال نیست و هر آنچه كه اندیشمندان و قلم به دستان ، پیرامون فواید گوناگون نماز در عرصه های مختلف بگویند و بنویسند تنها به منزله حاشیه ای بر این متن گهر بار خواهد بود .  

دهان انسان را برخی قلب دوم بدن نامیده اند و توجه به این نكته كه چنانچه محیط دهان فردی تمیز باشد ، آن فرد از ابتلا به بسیاری از بیماری ها در امان است ، این نامگذاری را بسیار مناسب جلوه می دهد .

به عنوان مثال عفونت های دهان و دندان به ویژه در كودكان ، نقش مهمی در ایجاد بیماری های روماتیسمی دارد و نقش دندان ها در حفظ و زیبایی و قدرت جویدن و صحبت كردن به خوبی مشخص است و حتی نبودن دندان های سالم و زیبا برای بانوان و دوشیزگان ( به خصوص ) اثرات روانی زیادی باقی می گذارد . چرا كه در كتاب های علمی دندانپزشكی می خوانیم : نیمی از زیبایی بشر منوط به صورت او و از این مقدار 3/2 آن مربوط به دهان و دندان ها است .

رعایت بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از بیماری های مختلف آن ، از جمله پوسیدگی دندان ها و بیماری های پریودنتال ( بیماری های لثه و بافت های پشتیبان ) و .. به بهترین شكل بوسیله مسواك زدن ، انجام می پذیرد.

اما دین مبین اسلام ، از قرن ها پیش با توصیه های مؤكد ، مسلمانان را به طرف این نكته درخشان بهداشتی هدایت نموده است تا جایی كه پیامبر اكرم (ص) می فرمودند : " اگر بر امتم سخت نمی شد مسواك زدن را واجب می كردم " و حتی در حدیثی دیگر نحوه مسواك زدن را از بالا به پایین و از پایین به بالا نموده اند كه مطابق با جدیدترین توصیه های علمی درباره روش مسواك زدن است .  

علاوه بر آن در كتب گوناگون فقهی و عبادی اسلام ، دستورات مؤكد مبنی بر مسواك زدن هنگام ساختن وضو و نماز آمده است و با توجه به این كه نمازگزار روزانه حداقل 3 بار وضو می گیرد ، چنانچه قبل از هر وضو اقدام به مسواك زدن بكند ، از حد اكثر پاكیزگی لازم برای پیشگیری از تمامی بیماری های دهان و دندان برخوردار می شود .

1. در تهیه مطالب این قسمت ، از برخی جزوات جامعه اسلامی دندانپزشكان دانشگاه شیراز بهره گرفته شده است .